Ευκολία ή κίνδυνος τα αυτόνομα οχήματα;
Πλήθος ηθικών ζητημάτων πρέπει να απαντηθούν προτού κυκλοφορήσουν επίσημα στους δρόμους τα αυτοκίνητα που οδηγούν μόνα τους…
Από το κλασικό και παιχνιδιάρικο «Χέρμπι το Κατσαριδάκι» ως τον θρυλικό «Κιτ» στον «Ιππότη της ασφάλτου» αλλά και το πιο σύγχρονο Μπάτμομπιλ του Μπάτμαν, η ιδέα των «έξυπνων» αυτοκινήτων χωρίς οδηγό πάντα υπήρχε στο προσκήνιο. Σήμερα οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες και τεχνολογικοί κολοσσοί του κόσμου βρίσκονται στα πρόθυρα του να μεταφέρουν την ιδέα από τις τηλεοπτικές και κινηματογραφικές οθόνες στους δρόμους των μεγαλουπόλεων. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί όμως προτού απαντηθούν ικανοποιητικά ορισμένα ακανθώδη φιλοσοφικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, θα πρέπει ένα όχημα που κινείται μόνο του να θυσιάσει τον επιβάτη του για να αποφύγει τη σύγκρουση με ένα σχολικό λεωφορείο γεμάτο παιδιά;
Τα στελέχη των αυτοκινητοβιομηχανιών, που κολυμπούν σε άγνωστα νερά, έχουν στρατολογήσει ειδικούς σε θέματα ηθικής και φιλοσοφίας προκειμένου να τους βοηθήσουν να αποσαφηνίσουν αυτά τα σκιώδη ζητήματα, οι απαντήσεις στα οποία πιθανώς να καθορίσουν το μέλλον ολόκληρου του κλάδου. Σύμφωνα με το Bloomberg, η Ford, η General Motors, η Audi, η Renault και η Toyota έχουν προσεγγίσει το Κέντρο Ερευνών Για την Αυτοκινητοβιομηχανία του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ που προγραμματίζει οχήματα για να λαμβάνουν ηθικές αποφάσεις προκειμένου να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα.
«Αυτό το θέμα είναι σίγουρα στο επίκεντρο» λέει ο Κρις Γκέρντες σε δηλώσεις του στο ειδησεογραφικό πρακτορείο, ο οποίος διευθύνει το εργαστήριο και πρόσφατα συναντήθηκε με τους επικεφαλής της Ford και της GM για να συζητήσουν το θέμα. «Είναι πολύ καλά ενημερωμένοι για τα ζητήματα αυτά και τις προκλήσεις, επειδή οι προγραμματιστές τους προσπαθούν επί του παρόντος να βρουν απαντήσεις» σχολιάζει χαρακτηριστικά.
Τα αυτοκίνητα μπορούν ήδη να οδηγούν, να σταματούν και να παρκάρουν χωρίς την ανθρώπινη βοήθεια. Μέσα σε μία δεκαετία, πλήρως αυτοματοποιημένα οχήματα θα είναι σε θέση να κινούνται στους δημόσιους δρόμους, σύμφωνα με την Boston Consulting Group. Τα αυτοκίνητα θα είναι μεταξύ των πρώτων αυτόνομων μηχανημάτων που θα θέσουν σε αμφισβήτηση ή τουλάχιστον θα προκαλέσουν τα όρια της λογικής και της αντίδρασης σε πραγματικό χρόνο, εκτιμά στο δημοσίευμά του το πρακτορείο.
Το στοίχημα με τα «αυτοοδηγούμενα» οχήματα είναι ότι θα μπορούν να προβλέψουν και να αποφύγουν τις συγκρούσεις, μειώνοντας δραματικά τα ποσοστά θνησιμότητας στους δρόμους. Αλλά ατυχήματα θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν. Και σε αυτές τις στιγμές το αυτοκίνητο-ρομπότ θα κληθεί να επιλέξει το μικρότερο από τα δύο κακά: να πραγματοποιήσει μια απότομη στραβοτιμονιά σε ένα γεμάτο πεζοδρόμιο για να αποφύγει ένα φορτηγό που το πλησιάζει με υπερβολική ταχύτητα ή να παραμείνει στη θέση του θέτοντας σε θανάσιμο κίνδυνο τους επιβαίνοντες;
Αυτή τη στιγμή οι ειδικοί σε θέματα ηθικής έχουν περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις. Θα πρέπει το κανονιστικό πλαίσιο που θα διέπει τη λειτουργία των αυτόνομων οχημάτων να λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των ζωών που σώθηκαν, πολλές φορές εις βάρος της ζωής των επιβατών τους;
Σε μια σειρά ερευνών που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο στο επιστημονικό περιοδικό «Science» οι ερευνητές ρώτησαν τους συμμετέχοντες τι πιστεύουν πως ένα πρόγραμμα οδήγησης αυτοκινήτου θα έπρεπε να κάνει στο εξής σενάριο: μια ομάδα πεζών διασχίζει τον δρόμο και ο μόνος τρόπος για το αυτοκίνητο να αποφύγει τη σύγκρουση μαζί τους είναι να βγει εκτός δρόμου και να σκοτώσει τους επιβάτες στο εσωτερικό του.
Η πλειονότητα των συμμετεχόντων συμφώνησε σε γενικές γραμμές ότι τα αυτοκίνητα θα πρέπει να προγραμματιστούν να θυσιάσουν τους επιβάτες τους, αν αυτό θα μπορούσε να σώσει τις ζωές πολλών ανθρώπων. Την ίδια στιγμή όμως δήλωσαν ότι δεν θα ήθελαν σε καμία περίπτωση να επιβιβαστούν σε αυτοκίνητα που οδηγούν αυτόνομα.
