Το 2021 ήταν μια τεράστια χρονιά για την εξερεύνηση του διαστήματος, το 2022 θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο

Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Το επόμενο έτος, η NASA σχεδιάζει να εκτοξεύσει τον πύραυλο σελήνης SLS και η SpaceX του Elon Musk προσδοκεί να πετάξει το (επόμενης γενιάς) Starship.

Για όλα τα επιτεύγματα του 2021 -που περιλαμβάνουν το rover που προσγειώθηκε στον Άρη, το Ingenuity (ένα μικρό drone) που πέταξε στη λεπτή ατμόσφαιρα του, και την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, του πιο ισχυρού διαστημικού τηλεσκοπίου που υπήρξε ποτέ – το 2022 θα μπορούσε να δώσει εξίσου πολλές υποσχέσεις.

Αν το 2021 ήταν η χρονιά του ιδιωτικού διαστημικού τουρισμού, το 2022 θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τα πρώτα βήματα της επιστροφής στο φεγγάρι, καθώς η NASA και η αναπτυσσόμενη διαστημική βιομηχανία επιδιώκουν να διατηρήσουν τη δυναμική που έχει χτιστεί τα τελευταία χρόνια – μια αναγέννηση της εξερεύνησης του διαστήματος. Ένα ζευγάρι τεράστιων πυραύλων, και οι δύο πιο ισχυροί από τον Saturn V που έστειλε τους αστροναύτες του Apollo στο φεγγάρι, ετοιμάζονται να πετάξουν το 2022. Αυτές οι εκτοξεύσεις θα σημάνουν τα πρώτα σημαντικά βήματα στο πρόγραμμα Artemis της NASA, το οποίο στοχεύει στην επιστροφή αστροναυτών στην επιφάνεια της Σελήνης έως το 2025, καθώς και να υλοποιήσει μια προσπάθεια που θα επέτρεπε μια μόνιμη παρουσία γύρω και πάνω στο φεγγάρι.

Μετά από χρόνια ανάπτυξης και δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες, η NASA ετοιμάζεται επιτέλους να εκτοξεύσει τον πύραυλο Space Launch System (SLS) και την κάψουλα πληρώματος Orion, που έχουν σχεδιαστεί για να επιστρέψουν αστροναύτες στο φεγγάρι (για πρώτη φορά μετά το Apollo). Η πρώτη αποστολή, γνωστή ως Artemis I, έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο και θα στείλει το Orion, χωρίς κανένα πλήρωμα, σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι. Αν όλα πάνε καλά, θα ακολουθήσει το Άρτεμις ΙΙ – τον Μάιο του 2024 – που θα στείλει ξανά το Orion σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι, αλλά αυτή τη φορά με αστροναύτες στο σκάφος. Η NASA ελπίζει ότι ένα πλήρωμα θα είναι σε θέση να προσγειωθεί στη Σελήνη μέχρι το 2025, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την επιτυχία των προηγούμενων δοκιμών πτήσης και την ικανότητα του SpaceX να θέσει σε λειτουργία το Starship της.

Τον περασμένο χρόνο, η SpaceX του Elon Musk κινήθηκε πυρετωδώς προς την πρώτη τροχιακή εκτόξευση του Starship, του οχήματος που κέρδισε συμβόλαιο 3 δις. δολ. από τη NASA, για να συναντήσει το Orion και να μεταφέρει τους αστροναύτες της NASA στη σεληνιακή επιφάνεια. Ο Musk δήλωσε ότι η εταιρεία θα μπορούσε να επιχειρήσει μια εκτόξευση στις αρχές του 2022. Σε αντίθεση με το SLS, το οποίο θα απορρίψει το τεράστιο προωθητικό του σύστημα στον ωκεανό μετά την εκτόξευση, το Starship έχει σχεδιαστεί για να είναι πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο. Αφού θέσει το διαστημικό σκάφος Starship σε τροχιά, ο προωθητήρας Super Heavy θα επιστρέψει στο σημείο εκτόξευσης του, όπου θα «συλληφθεί» από ένα ζευγάρι βραχίονες – απλωμένοι σαν κινέζικα ξυλάκια.

Νωρίτερα φέτος, η εταιρεία επιχείρησε ένα υποτροχιακό άλμα, όπου το διαστημόπλοιο εκτοξεύτηκε σε υψόμετρο περίπου έξι μιλίων, ο προωθητικός πύραυλος ξεκίνησε την πτώση του προς την Γη οριζόντια – στη συνέχεια, όμως, επανορθώθηκε και άναψε τους κινητήρες του πριν προσγειωθεί. Αρκετές από τις προηγούμενες προσπάθειες προσγείωσης κατέληξαν σε δυστυχείς εκρήξεις. Όμως, τον Μάιο, η εταιρεία πραγματοποίησε μια επιτυχημένη προσγείωση, ενισχύοντας τις ελπίδες του Musk ότι ο πύραυλος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά ανθρώπων και φορτίων σε όλο το ηλιακό σύστημα.

«Ο πρωταρχικός στόχος του Starship είναι να μπορεί να μεταφέρει αρκετή χωρητικότητα στο φεγγάρι και τον Άρη», είπε σε συνέντευξή του στην Washington Post νωρίτερα φέτος. «Και να δημιουργήσουμε μια αυτοσυντηρούμενη βάση στο φεγγάρι και τελικά μια αυτοσυντηρούμενη πόλη στον Άρη», πρόσθεσε. 

Πριν από την προσγείωση αστροναύτη, η NASA σχεδιάζει να στείλει επιστημονικές αποστολές στη σεληνιακή επιφάνεια. Αυτές οι αποστολές θα εκτελούνται από ανεξάρτητες εταιρείες, που προσλαμβάνονται εργολαβικά από τη διαστημική υπηρεσία για να παραδίδουν επιστημονικά πειράματα και τεχνολογικές επιδείξεις που η NASA λέει ότι «θα βοηθούσαν τον οργανισμό να μελετήσει τον πλησιέστερο γείτονα της Γης και να προετοιμαστεί για αποστολές προσσελήνωσης ανθρώπων».

Πρώτη θα είναι η Intuitive Machines, μια εταιρεία με έδρα το Χιούστον που στοχεύει να παραδώσει τα αποτελέσματα των επιστημονικών πειραμάτων της στις αρχές του 2022 και ξανά αργότερα μέσα στο έτος. Αυτή η δεύτερη αποστολή, στον νότιο πόλο του φεγγαριού, θα μεταφέρει ένα τρυπάνι που θα ανιχνεύσει τον σεληνιακό ρεγόλιθο, ψάχνοντας για πάγο. Η Astrobotic, με έδρα το Πίτσμπουργκ, σχεδιάζει επίσης να παραδώσει ωφέλιμα φορτία στη σεληνιακή επιφάνεια στο πλαίσιο σύμβασης με τη NASA. 

Η Rocket Lab έχει επίσης προγραμματίσει να εκτοξεύσει έναν μικρό δορυφόρο στο φεγγάρι για να χρησιμεύσει ως πρόδρομος για ανθρώπινες αποστολές δοκιμάζοντας την τροχιά για τον διαστημικό σταθμό – γνωστό ως Gateway – που η NASA ελπίζει να στείλει στο φεγγάρι. Η συγκεκριμένη, που χρησιμοποιεί την βάση της στη Νέα Ζηλανδία για εκτοξεύσεις, ελπίζει να πραγματοποιήσει την πρώτη του εκτόξευση από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2022 από τη βάση που χρησιμοποιεί στις εγκαταστάσεις της NASA στο νησί Wallops, στην ανατολική ακτή της Βιρτζίνια. Σχεδιάζει επίσης να επιχειρήσει να ανακτήσει έναν προωθητικό πύραυλο, το επόμενο έτος. Σε αντίθεση με τη SpaceX, η οποία ανακτά τους πυραύλους – των πρώτων σταδίων – σε σημεία προσγείωσης στο έδαφος ή πλοία στη θάλασσα, η Rocket Lab σκοπεύει  να χρησιμοποιήσει αλεξίπτωτο προκειμένου να πιάσει τον σχετικά μικρό πύραυλο του με ένα ελικόπτερο.

Το 2022 θα δούμε το ντεμπούτο ορισμένων νέων πυραύλων, συμπεριλαμβανομένου του πυραύλου Vulcan της United Launch Alliance, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί από το Πεντάγωνο για την εκτόξευση δορυφόρων εθνικής ασφάλειας. Τέλος, η Relativity Space η οποία χρησιμοποιεί έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή για την κατασκευή των πυραύλων της, σχεδιάζει να εκτοξεύσει το όχημά της Terran 1 από το ακρωτήριο Canaveral τους επόμενους μήνες.

Η Boeing θέλει επίσης, να επιστρέψει δυναμικά σε τροχιά. Το 2021 υποτίθεται ότι θα ήταν η χρονιά που τελικά θα ολοκλήρωνε την δοκιμαστική πτήση του περιβόητου διαστημικού σκάφους Starliner, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει αστροναύτες της NASA από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Όμως, για άλλη μια φορά, αντιμετώπισε προβλήματα. Στα τέλη του 2019, το διαστημόπλοιο παρουσίασε προβλήματα λογισμικού, αναγκάζοντας το κολοσσό της αεροπορίας να μικρύνει τη δοκιμαστική πτήση. Το διαστημόπλοιο τελικά επέστρεψε στο σημείο εκτόξευσης αυτό το καλοκαίρι, αλλά δεν επανεκτοξέυτηκε ποτέ. Αυτή τη φορά, η εταιρεία ισχυρίστηκε πως το πρόβλημα ήταν το υλικό: 13 βαλβίδες στη μονάδα σέρβις κόλλησαν, αναγκάζοντας την επαναφορά του σκάφους στις εγκαταστάσεις κατασκευής του. Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα ξαναεπιχειρήσει εκτόξευση κάποια στιγμή τον Μάιο. Αν η επιχείρηση πάει καλά, θα ακολουθήσει εκτόξευση με αστροναύτες, επί του σκάφους.

Ο διαστημικός σταθμός θα μπορούσε να δεχτεί άλλη μια επίσκεψη νέου οχήματος το 2022: το Dream Chaser της Sierra Space, ένα διαστημικό αεροπλάνο που μοιάζει με μινιατούρα έκδοση του διαστημικού λεωφορείου. Η εταιρεία αναπτύσσει το φτερωτό όχημα εδώ και χρόνια με την  ελπίδα να μεταφέρει -κάποια μέρα- αστροναύτες. Προς το παρόν, όμως, έχει συμβόλαιο με τη NASA για παράδοση φορτίων και προμηθειών στον διαστημικό σταθμό και ανακοίνωσε πρόσφατα  ότι έλαβε μια επένδυση 1,4 δις. δολ. που θα την βοηθήσει στην επιτάχυνση του προγράμματος.

Το διαστημικό σκάφος Dragon της SpaceX, το οποίο μετέφερε δύο πληρώματα αστροναυτών στον διαστημικό σταθμό το 2021, πρόκειται να συνεχίσει τη μεταφορά πληρωμάτων εκεί και το 2022. Επίσης, θα πραγματοποιήσει τουλάχιστον μία αποστολή, ναυλωμένη από την Axiom Space, στην οποία ιδιώτες αστροναύτες θα πληρώσουν 55 εκατ. δολ. (ο καθένας) και θα μείνουν στο σταθμό για μια εβδομάδα.

Η Blue Origin του Jeff Bezos, η οποία πραγματοποίησε τρία ταξίδια στην άκρη του διαστήματος το 2021, σχεδιάζει να πραγματοποιήσει έξι υποτροχιακές πτήσεις το 2022. Στο ίδιο μοτίβο, η Virgin Galactic του Richard Branson ελπίζει να ολοκληρώσει τις δοκιμαστικές της πτήσεις και να αρχίσει να προσφέρει εμπορικές υπηρεσίες στο υποτροχιακό διαστημικό αεροπλάνο της, για διαστημικούς τουρίστες, επί πληρωμή.

Ενώ αυτές οι πτήσεις εκτελούνται ακριβώς στην άκρη του διαστήματος, σε ύψος μερικών δεκάδων μιλίων, οι επιστήμονες και οι μηχανικοί της NASA θα επικεντρωθούν σε έναν πολύ πιο μακρινό προορισμό – ένα εκατομμύριο μίλια από τη Γη. Εκεί, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται με λεπτούς ελιγμούς, μετά την εκτόξευση του την ημέρα των Χριστουγέννων με πύραυλο Ariane 5 της Arianespace. Η NASA δηλώνει ότι υπάρχουν 344 σημεία «πιθανών αστοχιών» και αν κάτι πάει στραβά, δεν υπάρχει τρόπος να στείλει πλήρωμα επισκευής. Αν όλα λειτουργήσουν βάσει σχεδίου, το τηλεσκόπιο θα είναι σε θέση να συλλάβει φως που έρχεται από 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν – στην αρχή της δημιουργίας του σύμπαντος. Έχει εκτιμηθεί ως της ίδιας σημασίας για την επιστήμη, με αυτήν του Apollo και θα μπορούσε να αρχίσει να δίνει απαντήσεις σε μερικές από τις μεγαλύτερες ερωτήσεις της αστρονομίας σχετικά με το πώς ξεκίνησε το σύμπαν.

«Το όλο θέμα είναι να δούμε το αόρατο σύμπαν», είπε πρόσφατα ο John M. Grunsfeld, πρώην επικεφαλής επιστήμης στη NASA. «Το James Webb θα μπορεί να δει φαινόμενα που δεν μπορούσε να δει το Hubble, που δεν μπορούν να δουν τα επίγεια τηλεσκόπια. Τι θα ανακαλύψουμε άραγε που δεν είχαμε ιδέα ότι ήταν εκεί;».

Πηγή: The Washington Post