Δίμορφος: Ο μικρός δορυφόρος με στόχο την πλανητική άμυνα
Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση έδωσε επίσημα την ονομασία Δίμορφος στο μικρό δορυφόρο του κοντινού στη Γη αστεροειδούς Δίδυμου, που θα αποτελέσει το στόχο της πρώτης στην ιστορία δοκιμαστικής αποστολής άμυνας του πλανήτη μας από μια πιθανή καταστροφική πρόσκρουση ουράνιου σώματος.
Τον Ιούλιο του 2021 η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) θα εκτοξεύσει με προορισμό το ζευγάρι Δίδυμου-Δίμορφου την αποστολή DART (Double Asteroid Redirection Test), προκειμένου να δοκιμάσει για πρώτη φορά στην πράξη την τεχνολογία εκτροπής ενός αστεροειδούς από την τροχιά του, ώστε να πάψει να αποτελεί απειλή για τη Γη. Θα ακολουθήσει με τον ίδιο στόχο το 2024 η αποστολή Hera (Ήρα) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Από κοινού οι αποστολές DART και Hera είναι γνωστές ως AIDA (Asteroid Impact and Deflection Assessment).
Ο διαμέτρου 780 μέτρων Δίδυμος δεν αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για τη Γη, απλώς είναι ο πιο προσιτός αστεροειδής για μια τέτοια αποστολή, ενώ έχει την ιδιομορφία να συνοδεύεται από ένα μικροσκοπικό δορυφόρο, τον Δίμορφο, διαμέτρου περίπου 160 μέτρων, περίπου όσο η Μεγάλη Πυραμίδα της Αιγύπτου. Ο Δίδυμος είχε ανακαλυφθεί το 1996, ενώ ο «σύντροφος» του το 2003, αλλά έως τώρα δεν είχε «βαφτιστεί».
Το όνομα Δίμορφος προτάθηκε από τον αναπληρωτή καθηγητή Κλεομένη Τσιγάνη του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέλος και των δύο αποστολών DART και Hera. Όπως δήλωσε ο ίδιος, «το όνομα Δίμορφος επελέγη εν αναμονή των αλλαγών του. Θα είναι γνωστός σε μας με δύο πολύ διαφορετικές μορφές, αυτή που θα δει η αποστολή DART πριν την πρόσκρουση και την άλλη που θα δει η Hera μετά την πρόσκρουση».
Ο Δίμορφος θα είναι το πρώτο ουράνιο σώμα στη διαστημική ιστορία, του οποίου η μορφή θα αλλάξει σημαντικά ως συνέπεια της ανθρώπινης παρέμβασης. Το σκάφος DART αναμένεται να φθάσει στο Δίμορφο το 2022 και σκοπίμως θα πέσει πάνω του για να μεταβάλει την τροχιά του. Το 2027 θα φθάσει στο Δίμορφο το ευρωπαϊκό σκάφος Hera για να δει από κοντά πόσο πετυχημένη ήταν η αποστολή του DART, όσον αφορά τις αλλαγές στη μορφή και στην τροχιά του φεγγαριού.
Προτού φθάσει το Hera, η πρόσκρουση του DART στο Δίμορφο θα παρατηρηθεί από τον μικρό δορυφόρο LICIACube της Ιταλικής Διαστημικής Υπηρεσίας, ο οποίος θα μεταφερθεί στο Δίδυμο από το αμερικανικό σκάφος και θα αυτονομηθεί από αυτό λίγες μέρες πριν την πρόσκρουση. Η αποστολή Hera θα μεταφέρει επίσης δύο μικρούς δορυφόρους CubeSat, οι οποίοι θα διαθέτουν ραντάρ χαμηλής συχνότητας για να σαρώσουν την εσωτερική δομή του Δίμορφου (πρώτη φορά θα γίνει κάτι τέτοιο από διαστημοσυσκευή).
Μέχρι σήμερα το Κέντρο Μικρών Πλανητών της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έχει καταγράψει 22.735 κοντινούς αστεροειδείς (μεταξύ αυτών ο Δίδυμος), πολλοί από αυτούς με τροχιές που προσεγγίζουν τη Γη. Έως τώρα έχουν ανακαλυφθεί 390 αστεροειδείς με ένα φεγγάρι και άλλοι 15 που έχουν δύο δορυφόρους.
Πηγή: ΑΠΕ
